Przedwczesne zgony w kulturystyce
- Marta Leśniewska
- 15 lipca, 2023
- 7:27 am
Co jakiś czas docierają do nas doniesienia o śmierci znanych zawodników kulturystyki. W 2021, u 25 zawodowych kulturystów poniżej 60 r,ż stwierdzono nagły zgon. Zgony te odbiły się szerokim echem w kręgach sportowych. Najczęstszą przyczyną zgonu w tej grupie był zawał serca lub zator tętniczy, aczkolwiek możemy znaleźć też takie przyczyny jak: samobójstwo, niewydolność nerek, rak jelita grubego, napad drgawkowy w trakcie snu czy też COVID-19. Na pewno też pamiętacie o śmierci znanego polskiego promotora sportów siłowych w 2021 roku z powodu niewydolności nerek. Czy rzeczywiście kulturystyka jest czynnikiem ryzyka przedwczesnego zgonu czy to tylko nieszczęśliwy zbieg okoliczności? Zastanówmy się chwilę: nie jest prawdą, że wszyscy kulturyści umierają przedwcześnie. Trening siłowy jest uznanym czynnikiem zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób sercowo- naczyniowych i zgonu. Niektórzy znani kulturyści dożywają do późnej starości, czego przykładem może być Arnold Schwarzenegger czy Lou Ferrigno. Jednakże zawodnicy pro nie mogą raczej liczyć na wydłużenie spodziewanej długości życia zwłaszcza w porównaniu z zawodnikami sportów kondycyjno- wytrzymałościowych. Istnieje pewne powiązanie między niektórymi praktykami stosowanymi w kulturystyce a potencjalnymi zagrożeniami dla zdrowia, które mogą prowadzić do skrócenia życia. Oto niektóre z czynników, które mogą przyczyniać się do przedwczesnej śmierci u niektórych kulturystów:
Używanie substancji dopingujących
Niektórzy kulturyści sięgają po nielegalne substancje, takie jak sterydy anaboliczno- androgenne (SAA), hormon wzrostu i inne środki dopingujące w celu zwiększenia masy mięśniowej i poprawy wydolności. Szacuje się, że częstość używania sterydów wśród mężczyzn wynosi 54–76% i 10–40% jednak dane te wydają się być wysoce niedoszacowane. Te substancje mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenia serca, zaburzenia hormonalne, problemy z wątrobą i nerkami, a nawet zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Badania pokazują, że (nad)używanie SAA:
- Zmniejszenia poziom HDL
- Zwiększa poziom LDL
- Zwiększa poziom homocysteiny
- Zwiększa wartości ciśnienia tętniczego
- Prowadzi do niewydolności serca (przerost lewej komory serca, zmniejszenie frakcji wyrzutowej serca)
- Może prowadzić do zakrzepicy żył głębokich i /lub zatorowości płucnej w przebiegu nadkrwistości
Są to tylko najczęstsze powikłania w kontekście układu sercowo- naczyniowego. Powikłania dotyczą także: wątroby, hormonów i funkcji układu rozrodczego, układu pokarmowego czy ośrodkowego układu nerwowego i należałoby w zasadzie skupić się na omówieniu powikłań działania poszczególnych SAA w danym układzie. Dodatkowym problem jest używanie diuretyków, hormonu wzrostu, peptydów czy też SARM w okresie masy czy też okołostartowym a także duża ilość suplementów diety, które często przyjmowane są w dawkach, które znacznie przekraczają dopuszczone normy przyjmowania i mogą wchodzić w interakcje z innymi substancjami. Pomijam aspekty z uczciwością sprzedawców suplementów, którzy (zwłaszcza w przypadku suplementów wspomagających spalanie tkanki tłuszczowej) wzbogacają skład suplementów o stymulanty czy SARMy bez podania adekwatnej informacji o składzie na opakowaniu.
Niezdrowa dieta
W celu osiągnięcia imponującej masy mięśniowej niektórzy kulturyści stosują skrajne diety, które mogą być ubogie w niektóre niezbędne składniki odżywcze. Nieodpowiednie zbilansowanie diety może prowadzić do niedoborów witamin, minerałów i innych składników odżywczych, co z kolei może wpływać na funkcjonowanie organizmu i zwiększać ryzyko wystąpienia chorób. Przykładem może być :
- zbyt monotonna dieta- zaburzenia mikrobioty jelitowej i zaburzenia odżywania
- dieta ze zbyt dużą ilością białka, która może prowadzić do zaburzenia funkcji nerek; niektóre badania wskazują, że podaż białka już powyżej 1.7 g/kg/dzień może u części populacji prowadzić do zaburzeń nerkowych (przypominam, że w sportach siłowych oficjalnie rekomenduje się nawet 1.4–2.0 g/kg/dzień)
- dieta ze zbyt dużą węglowodanów- wpływ na znaczne pogorszenie insulinowrażliwości
- dieta w trakcie redukcji- skrajnie niska podaż kalorii i makro w okresie przed zawodami prowadzi do wycieńczenia organizmu co w skrajnych przypadkach może powodować hipokalemię i rabdomiolizę (tym bardziej jeśli restrykcyjna dieta jest połączona ze spalaczami i/lub diuretykami)
Nadmierna aktywność fizyczna
Kulturyści często trenują intensywnie i bardzo często, co może prowadzić do przeciążenia organizmu. Nadmierne obciążenie stawów, mięśni i układu sercowo-naczyniowego może prowadzić do urazów, przeciążeń, zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i innych problemów zdrowotnych.
Zaniedbywanie zdrowia psychicznego
Kulturyści często skupiają się na osiągnięciu idealnego wyglądu i doskonałości fizycznej. To dążenie do perfekcji może prowadzić do nadmiernej presji, stresu i zaburzeń psychicznych, takich jak zaburzenia odżywiania, depresja czy zaburzenia lękowe. Zaniedbanie zdrowia psychicznego może mieć negatywny wpływ na ogólną kondycję i jakość życia.
Podsumowanie
Ważne jest zrozumienie, że nie wszyscy kulturyści poddają się tym szkodliwym praktykom i kulturystyka nie równa się używanie sterydów. Jednak w rzeczywistości w obecnych czasach coraz ciężej jest spotkać kulturystę, któremu obce byłoby dodatkowe wspomaganie. W kulturystyce ważna jest przede wszystkim edukacja i świadomość obciążeń na które są narażeni sportowcy, nie tylko pod kątem stosowaniem SAA. Jednak w przypadku osób, które używają SAA konieczne jest wdrożenie dodatkowej opieki medycznej pod kątem badań medycznych- profilaktycznych ale też leczniczych w przypadku istniejących już powikłań zdrowotnych.
Artykuł ma charakter naukowy i jego celem nie jest namawianie do używania sterydów anaboliczno- androgennych i innych środków tylko pokazanie negatywnych skutków związanych z praktykami stosowanymi w kulturystyce. Autor artykułu jest przeciwnikiem używania niedozwolonych środków w sporcie.
